Waarheid en methode

In zijn hoofdwerk Waarheid en methode verzet Hans-Georg Gadamer zich tegen de opvatting dat kennis en waarheid alleen bereikbaar zijn via streng wetenschappelijke methodes. In plaats daarvan verdedigt hij de praktijk van het interpreteren, die zowel in het dagelijks leven als in de wetenschap het onvermijdelijke uitgangspunt vormt van de zoektocht naar kennis en waarheid. Sleutelbegrip bij Gadamer is Verstehen (verstaan): 'direct deelhebben aan het leven, zonder de theoretische bemiddeling door het begrip'. Verstaan roept, meer dan begrijpen, het beeld op van de luisteraar die zijn oor leent aan degene met wie of datgene waarmee hij in gesprek is. Het gesprek dient voor Gadamer als model voor de omgang met de ander, met teksten, met de overlevering, kortom: met alles wat verstaan wil worden. Met Waarheid en methode legde Gadamer in 1960 de grondslag van de hedendaagse hermeneutische filosofie. In de vertaling van Mark Wildschut is deze klassieker nu voor het eerst in het Nederlands beschikbaar.

Recensie Kameel.nl

Wegen naar waarheid en kennis

Waarheid en methode. Hoofdlijnen van een filosofische hermeneutiek van Hans-Georg Gadamer (1900-2002) is een breed opgezet en in de beste Duitse traditie geschreven geleerd vertoog over de betekenis van de hermeneutiek – het verstaan en uitleggen van teksten ─ voor de ervaring van werkelijke waarheid en kennis van leven en wereld.

Deze kennis en waarheid worden niet verkregen door toepassing van een aan de natuurwetenschappen ontleende methodiek met haar universele geldigheidsaanspraak. Wat de schrijver voor ogen staat is ‘een ervaring van waarheid op te zoeken die aan de controle van de wetenschappelijke methodiek ontsnapt en daarbij te vragen hoe die waarheid gelegitimeerd kan worden. Op die manier sluiten de geesteswetenschappen aan bij ervaringswijzen die buiten de wetenschap liggen: bij de ervaring van de filosofie, bij de ervaring van kunst en bij de ervaring van de geschiedenis zelf’.

Deze zoektocht naar voorwetenschappelijke en existentiële waarheid en kennis wordt door Gadamer ─ wiens toon bijzonder sympathiek aandoet en wiens betoog de lezer buitengewoon verrijkt─ in drie delen voltrokken: "Het opdelven van de waarheidsvraag aan de hand van de ervaring van kunst, Verbreding van de waarheidsvraag naar het verstaan in de geesteswetenschappen en Ontologische wending van de hermeneutiek aan de hand van de taal."

Elk deel bevat een grote rijkdom aan ideeën.

Voor historici en filosofen en voor allen die inzicht willen krijgen in het rijke domein van de menselijke geest en kennis is dit een prachtig boek. Een woord van lof komt toe aan de vertaler voor wie de vertaling een niet geringe opgave moet zijn geweest. Het resultaat is echter een fraai en mooi Nederlands.

Dit boek kan een monument van de geest worden genoemd.

O.W. Dubois    

April 2014