Harry Mulisch

Harry Mulisch is niet meer onder ons, maar veel boeken uit zijn veelzijdige oeuvre zijn nationaal en zelfs internationaal nog steeds springlevend. Voor Hans Dütting, sinds 1964 Mulisch-bewonderaar, was Mulisch’ dood aanleiding om zijn eerder gepubliceerde en goed ontvangen biografische profiel van de grote schrijver te herzien en aan te vullen. Een uitgebreide terugblik op de zestig jaar durende literair rijke loopbaan van Harry Mulisch. Niet alleen passeren de persoon en het werk van de meester de revue, maar ook komen kunstbroeders als schrijver Godfried Bomans, schaakgrootmeester Hein Donner, kunstenaar Anton Heijboer, dichter Ed. Hoornik, journalist W.L. Brugsma, componist Peter Schat en Mulisch’ kroonprins Joost Zwagerman veelvuldig aan het woord. En niet te vergeten zijn eveneens internationaal gelauwerde collega’s en vrienden Cees Nooteboom en Hugo Claus!

Harry Mulisch 1927-2010 is zowel voor de kenners als liefhebbers onontbeerlijk!

Hans Renders (criticus, wetenschapper en biograaf ): ‘Hans Dütting is niet alleen een bewonderaar van Harry Mulisch, hij is ook een grondig documentalist.’

Menno Schenke (criticus en biograaf ): ‘Hans Dütting effent met zijn profiel Harry Mulisch het pad voor de biograaf van straks.’

Nieuw Israelietisch Weekblad: ‘Hij [Dütting] hield nauwkeurig bij wat er in de loop der jaren over de nu [in 2007] tachtig jarige is verschenen. Dit rangschikt hij chronologisch en thematisch, en aan het materiaal verbindt hij conclusies die hij onderbouwt met een groot aantal citaten.’

Ben Loonen (columnist): ‘Na lezing van profiel Harry Mulisch ben ik wat genuanceerder gaan denken, ik ben zelfs sympathie gaan koesteren voor Düttings onderwerp, dat is toch op zijn minst de kracht van de bewondering.’

Saskia Coster in HP/De Tijd: ‘Hans Dütting maakt biografieën volgens de collagemethode: hij werk het uitvoerige materiaal niet op klassieke manier uit, maar zet de aantekeningen op volgorde en praat op die manier het boek aan elkaar. Resultaat: veel minder voetnoten en geen hinderlijk geblader achterin.’

Recensie IZB-Ark

De Neus

“Harry Mulisch 1927-2010” is een snel en prachtig ‘In Memoriam’ geschreven door Hans Dütting (1947, auteur/vertaler, was o.a. werkzaam voor het Letterkundig Museum en Documentatie Centrum in Den Haag en het Institut Néérlandais te Parijs).

Harry Mulisch: één van de grote drie. De Neus. Je vond hem leuk of je vond hem onuitstaanbaar – een tussenoptie scheen niet mogelijk. Ik vond hem leuk. Sterker: ik lag in een deuk om de elegante en altijd opgewekte arrogantie waarmee hij overal kwam vertellen dat HIJ de beste was.

Albert Hoogeveen van boekhandel Scholtens Wrister in Groningen: “Mulisch is natuurlijk pedant en dat kun je je in Nederland niet permitteren. Men verwacht van een schrijver weemoed. Een beetje afwijkend gedrag wordt wel getolereerd, maar dan moet het meelijwekkend zijn. Bij Mulisch ben je dan aan het verkeerde adres, die staat in het Letterkundig Museum zonder probleem naast zijn eigen borstbeeld te schitteren”.

“Ik BEN de Tweede Wereldoorlog”, zei Mulisch ooit: de rode draad in zijn werk. Mulisch ouders scheidden toen hij negen was. Hij bleef bij zijn vader wonen die tijdens WO II directeur personeelzaken was van de Duitse ‘roofbank’ Lippman-Rosenthal & Co in Amsterdam, het bankiershuis dat verplicht ingeleverde joodse bezittingen ‘beheerde’. In die functie kon hij zijn joodse ex-echtgenote en zijn zoon uit Duitse handen houden. “Als mijn vader niet had gecollaboreerd, was mijn moeder niet levend uit de oorlog gekomen!” De strijdende partijen, de heersers en de slachtoffers waren in Harry Mulisch verenigd. 

Het volgende citaat geeft denk ik wel zo ongeveer het meeste inzicht in Mulisch schrijverschap: “ Archibald Strohalm heeft mijn kruis op zich genomen. Het boek heeft absoluut psychotische trekjes”. Wat is er volgens Mulisch zo psychotisch aan Archibald Strohalm? “De uitstorting van inzichten van hoe de wereld in elkaar zit. Die obsessie van Archibald Strohalm om in zeven boeken zijn wereldbeeld vorm te geven. Dat wou ik ook en dat ging dus mis. Om als het ware mijn vege lijf te redden heb ik toen maar dat boek geschreven. Maar het project zelf ben ik nooit vergeten. Tenslotte heb ik dat in 1980 volbracht met het schrijven van “De compositie van de wereld”. Ik schrijf boeken, anderen richten een sekte op…”.

De rest van dit boek is commentaar.

Juli 2012

Evelien de Nooijer